In Vlaanderen is het grootste aandeel warmte afkomstig van biomassa. Hoewel het aandeel warmtepompen groeit, en volgens plan moet blijven groeien, zal ook in de toekomst de meeste warmte nog van biomassa komen.            

In 2022 was van de 262.620 gigawattuur gebruikte energie in Vlaanderen was 10 procent groen (26.276 gigawattuur). Datzelfde jaar was 40 procent van de elektriciteit hernieuwbaar. De afgelopen jaren groeit zowel het aandeel groene stroom als de groene warmte in Vlaanderen.

Van de warmte die in 2022 gebruikt werd in Vlaanderen, was 9.237 gigawattuur hernieuwbaar opgewekt. Dat is 7 procent van het totale warmtegebruik (131.518 gigawattuur). Het overgrote deel van die groene warmte is afkomstig van bio-energie. Zo’n 2 gigawattuur komt van warmtepompen en een klein deel (180 gigawattuur) komt van zonneboilers.

Biomassa mag niet zomaar worden aangemerkt als groene energie, schrijft de Vlaamse overheid. De voorkeur gaat er nog altijd naar uit om biomassa als materiaal te kunnen gebruiken. Biomassa mag daarom pas als groene energiebron gezien worden als het niet als materiaal kan dienen, van duurzame herkomst is, de productie en inzameling ervan niet ten koste gaan van een natuurlijk ecosysteem en als de impact op landgebruik beperkt is.

Warmtepompen
In Vlaanderen zijn in 2022 ruim een half miljoen (502.560) warmtepompen geïnstalleerd. Het overgrote deel hiervan is lucht-lucht warmtepompen (78,3 procent). Gevolgd door lucht-water warmtepompen (17,3 procent). 4,2 procent is bodem-water-warmtepompen.

In Vlaanderen is er een subsidie voor warmtepompen beschikbaar. Het bedrag van de subsidie hangt af van het inkomen, de gezinssamenstelling, het soort gebouw en het type warmtepomp dat wordt aangeschaft. Het bedrag is maximaal 40 of 50 procent van de aanschaf van de warmtepomp. De subsidie is sinds 2014 16.959 keer verstrekt, voor in totaal 37.142.068 miljoen euro. Vooral in 2023 werden er veel aanvragen gedaan, vooral lucht-water-warmtepompen zijn populair.

Daarnaast kan in Vlaanderen een renteloze lening worden afgesloten voor het verbeteren van de energieprestaties van een woning. Daarvoor kan maximaal 60.000 euro worden geleend en mag ook gebruikt worden voor de aanschaf van een warmtepomp.

Doelstellingen
Vlaanderen heeft in het Vlaams Energie- en Klimaatplan 2021-2030 als doel gesteld om in 2030 31.974 gigawattuur hernieuwbare energie op te wekken. In 2022 was 82,18 procent van die doelstelling bereikt. Voor duurzame warmte is het doel om in 2030 9.688 gigwattuur groene warmte op te wekken, waarvan het meeste nog steeds van biomassa komt (75,9 procent) en een kleine deel van warmtepompen (15 procent).

Vlaanderen kiest voor een kleiner aandeel warmtepompen, omdat de systeemkosten hoger zijn dan voor andere opties (groene warmte en restwarmte). De Vlaamse overheid wil het gebruik van warmtepompen wel stimuleren, volgens het Warmteplan:

“Niet iedereen zal bij een renovatie of een vervangingsinvestering kiezen voor een warmtepomp. Om een grotere inzet van warmtepompen te motiveren, zou de rendabiliteit van warmtepompen in woningen met een dalende warmtevraag en de integratie van warmtepompen op de elektriciteitsmarkt en het elektriciteitsnet moeten verbeteren. Dit kan bijvoorbeeld door een meer flexibele benadering van warmtepompen, waarbij eigenaars met behulp van een digitale meter kunnen inspelen op goedkopere energieprijzen.”