Als er nu geen belangrijke stappen worden gezet is het grondstofverbruik in 2060 met 60 procent gestegen. Daarvoor waarschuwen onderzoekers in het Global Resources Outlook rapport van het International Resource Panel en de Verenigde Naties. In het rapport worden maatregelen beschreven waarmee een duurzame samenleving te realiseren is.

In het rapport, waar onderzoekers van het Planbureau voor de Leefomgeving aan hebben meegeschreven, wordt het Duurzaam Transitiemodel beschreven. Daarin worden maatregelen voorgesteld die er volgens de onderzoekers samen voor zorgen dat het gebruik van grondstoffen in 2060 juist met 30 procent is gedaald. Het huidige excessieve gebruik van natuurlijke grondstoffen draagt bij aan klimaatverandering, het verlies van biodiversiteit en vervuiling.

Maatregelen
De eerste maatregel van het Duurzaam Transitiemodel is dat er wereldwijd meer moet worden ingezet op een duurzaam gebouwde omgeving. Kantoren, nieuwe en bestaande woningen en appartementen moeten goed geïsoleerd worden. Daarnaast moeten overheden mensen actief stimuleren om warmtepompen aan te schaffen. Dergelijke maatregelen zorgen voor een efficiënter gebruik van materialen en verlengd de levensduur van huizen en utiliteitsgebouwen.

De tweede maatregel die de onderzoekers noemen is dat er een globale koolstofheffing moet worden ingesteld. De maatregel is bedoeld om bedrijven duurzamer te laten produceren. Degenen die deze stap zetten ontvangen dan een subsidie die net zo hoog is als de heffing. Dit kan ervoor zorgen dat de wereldwijde uitstoot onder controle blijft en de aarde niet meer dan 2 graden opwarmt, zoals afgesproken in het Klimaatkkoord van Parijs.

De volgende maatregel luidt dat het landschap en de biodiversiteit zo goed mogelijk moet worden beschermd. Landbouwgrond mag daarnaast maar beperkt worden uitgebreid en mensen moeten minder vlees gaan eten en inzetten op een plantaardiger dieet.

De laatste maatregel is erop gericht dat ook burgers uit landen met lage inkomens de transitie kunnen maken. Het geld dat uit de wereldwijde koolstofheffing wordt gehaald kan worden ingezet om landen met lage inkomens de mogelijkheid te geven om duurzamer te gaan leven. Uit het onderzoek blijkt dat rijkere landen tien keer zoveel impact hebben op het klimaat.

Andere maatregelen in het kader van een rechtvaardige transitie zijn: actief duidelijk maken dat klimaatverandering een groter risico vormen voor kwetsbare gemeenschappen en ervoor zorgen dat mensen met lage inkomens makkelijker met het openbaar vervoer kunnen reizen.

Oorzaak
“Het rapport laat zien hoe belangrijk het is om mondiale milieudoelen in samenhang te bekijken,” stelt Detlef van Vuuren, die de PBL-bijdrage coördineerde. “Het wordt makkelijker om doelen ook echt te halen als er kruisbestuiving is tussen beleid voor circulaire economie, klimaat, biodiversiteit en milieuverontreiniging: die domeinen kunnen elkaar versterken.”

De oorzaak van het veel intensere gebruik van grondstoffen is volgens de onderzoekers dat de levensstandaard sinds de jaren zeventig sterk is toegenomen. In 1970 gebruikten Azië, Europa en Noord-Amerika ongeveer hetzelfde aantal materialen. Sinds 2017 is alleen al het gebruik van Azië gestegen naar 60 procent van het totaal.

In het rapport wordt geconstateerd dat de problemen die met dit intensievere gebruik gepaard gaan, altijd goed in kaart zijn gebracht. Dat geldt ook voor de mogelijkheden om een duurzamere samenleving te creëren. Volgens de onderzoekers is er sindsdien niet genoeg is gedaan om de problemen op te lossen. Dat brengt tijdsdruk met zich mee. Oplossingen die 50 jaar geleden heel goed mogelijk waren zijn nu veel moeilijker geworden omdat er niet adequaat gehandeld is.

De onderzoekers erkennen dat ze verregaande maatregelen voorstellen en dat ze zich realiseren dat het nogal wat vergt voor deze worden toegepast. “We slaan met deze maatregelen een onbekende weg in, maar het is noodzakelijk dat we die nemen.”